İş Dünyası ve İnsan Hakları Derneği (BHRTR) ve The European Neighbourhood Council (ENC), “Sivil Toplum Aktörlerinin İş Dünyası ve İnsan Hakları Alanındaki Farkındalığını ve Kapasitesini Güçlendirme Projesi’nin II. fazını başarıyla tamamladı. Almanya Dışişleri Bakanlığı ve Almanya İstanbul Başkonsolosluğu’nun desteğiyle yürütülen proje kapsamında, sivil toplum kuruluşları ve sendikaların katılımıyla bir web semineri de dahil olmak üzere yedi diyalog etkinliği düzenlendi. Bu etkinliklerde iş dünyası ve insan hakları konularında paydaş istişareleri gerçekleştirildi.

Proje süresince ayrıca, “TR Compass” Sivil Toplum Ağı’nın resmi tanıtımının yapıldığı bir kapanış etkinliği de İstanbul’da hayata geçirildi.

TR Compass, Türkiye’de iş dünyası ve insan hakları alanında çalışan sivil toplum kuruluşları, sendikalar ve akademisyenleri bir araya getirmeyi amaçlayan gönüllü ve esnek bir ağ olarak kuruldu. Ağ, özellikle Alman Tedarik Zinciri Yasası (Lieferkettensorgfaltspflichtengesetz – LkSG) ve Avrupa Birliği Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi (Corporate Sustainability Due Diligence Directive – CSDDD) gibi güncel düzenlemeler çerçevesinde, ortak öğrenme ve dayanışmayı teşvik etmeyi hedefliyor.

Türkiye’de iş dünyası ve insan hakları alanında faaliyet gösteren sivil toplum aktörlerinin farkındalığını artırmayı, kapasitelerini geliştirmeyi ve aralarındaki işbirliğini güçlendirmeyi hedefleyen proje kapsamında geliştirilen araçların ve platformların, proje sonrasında da diyaloğu ve ortak çalışmaları sürdürülebilir kılmasını umuyoruz.

Projenin bu sürecine katkı sunan tüm paydaşlara içten teşekkürlerimizi sunarız.

TR Compass hakkında daha fazla bilgi için: Hakkımızda

European Neighbourhood Council (ENC):
Web: http://encouncil.org/
E-posta: media@encouncil.org

İş Dünyası ve İnsan Hakları Derneği (BHRTR):
Web: https://bhrtr.org/tr/
E-posta: contact@bhrtr.org

European Neighbourhood Council (ENC) ve İş Dünyası ve İnsan Hakları Derneği (BHRTR), “Sivil Toplum Aktörlerinin İş Dünyası ve İnsan Hakları Alanında Farkındalık ve Kapasite Gelişimi” Projesi’nin tamamlanmasını işaret eden Kapanış Etkinliği’ni 28 Nisan tarihinde, saat 09:30-12:30 arasında İstanbul’da gerçekleştirecektir.

Etkinlikte, birinci ve ikinci faz kapsamında elde edilen temel çıktıların yanı sıra, “TR Compass” adı verilen ve sivil toplum kuruluşlarını bir araya getirmeyi amaçlayan bir ittifakın ve bu ittifaka ait özel bir internet sitesinin tanıtımı yapılacaktır. Program kapsamında, “Sivil Toplum ve Sendikalar Perspektifinden Paydaş Katılımı ve Uygulama Örnekleri” başlıklı oturumda Ayşegül Yalçın Eriş (SGDD-ASAM), Elif Gündüz Karabulut (Tohum Otizm Vakfı) ve Fulya Pınar Özcan (IFWE ve Öz İplik-İş Sendikası) konuşmacı olarak yer alacaktır.

Etkinlik, hem kaydedilen ilerlemeleri kutlama hem de gelecekteki iş birliklerine zemin oluşturma amacı taşıyacak; güçlü bir sivil toplum katılımı ile insan haklarının ilerletilmesine yönelik bağlılığı yeniden teyit edecektir.

Mart 2025’te, European Neighbourhood Council (ENC) ve İş Dünyası ve İnsan Hakları Derneği (BHRTR), “Sivil Toplum Aktörlerinin İş Dünyası ve İnsan Hakları Alanında Farkındalık ve Kapasite Gelişimi” Projesi’nin ikinci fazı kapsamında, “Sivil Toplum Kuruluşları ve Sendikalar için İş Dünyası ve İnsan Hakları Diyalogları” başlıklı ulusal bir eğitim serisini başarıyla gerçekleştirdi. Almanya Federal Dışişleri Bakanlığı tarafından desteklenen eğitimler, İstanbul (3 oturum), Adana, Gaziantep ve Bursa olmak üzere dört şehirde, toplam altı oturum şeklinde düzenlendi.

Tam gün süren bu atölye çalışmalarında, sivil toplum temsilcileri, sendika üyeleri ve konu uzmanları bir araya gelerek, Türkiye’de hızla değişen iş dünyası ve insan hakları (İDİH) alanında kapasite geliştirmeye ve farkındalık artırmaya yönelik çalışmalar yürüttü. Eğitimlerde, Almanya Tedarik Zinciri Yasası (LkSG) ve önerilen Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi (CSDDD) gibi insan hakları durum tespiti yasalarının artan önemi ve bu yasaların uygulanmasında sivil toplumun kritik rolü üzerinde duruldu.

Öne çıkan oturumlar arasında şunlar yer aldı:

• İş Dünyası ve İnsan Haklarına Giriş: İDİH gündeminin gelişimi ve hukuki temellerinin incelenmesi,

• Paydaş Katılımı ve Şikâyet Mekanizmaları: Şirketlerin hesap verebilirliğini artırmada sivil toplumun rolünün vurgulanması,

• Türkiye’de Tematik İDİH Zorlukları: Yerel dinamikler ve vaka çalışmalarının analizi,

• Tedarik Zinciri ve Risk Haritalama çalışmaları,

• Savunuculuk Stratejileri ve Uygulama Mekanizmaları: LkSG kapsamında şikâyet başvurusu süreçlerine yönelik rehberlik.

Katılımcılar ayrıca, işletmelerle etkili iş birliği yöntemlerini, stratejik iletişim tekniklerini ve sektörler arası etkileşimi, sorumlu iş yapış biçimlerini geliştirmek için birer araç olarak tartışma fırsatı buldu.

Bu eğitim serisi, Aralık 2024’te İstanbul’da gerçekleştirilen açılış toplantısı ve paydaş danışma oturumunda ortaya konulan birinci faz bulguları ve ikinci faz hedefleri doğrultusunda tasarlandı. Eğitim serisi, sivil toplum kuruluşları ve sendikaların pratik bilgi ve araçlarla güçlendirilmesi yoluyla, kapsayıcı, hak temelli kurumsal uygulamaların ve sürdürülebilir tedarik zincirlerinin teşvik edilmesi yönünde önemli bir adım teşkil etmektedir.

16 Aralık’ta, European Neighbourhood Council (ENC) ve İş Dünyası ve İnsan Hakları Derneği (BHRTR) ortaklığında, Almanya Dışişleri Bakanlığı ve İstanbul Alman Başkonsolosluğu’nun desteğiyle yürütülen “Sivil Toplum Aktörlerinin İş Dünyası ve İnsan Hakları Alanında Farkındalık ve Kapasite Gelişimi” projesinin ikinci fazının açılış ve paydaş danışma toplantısını gerçekleştirdi.

Toplantının temel amacı, Türkiye’deki iş dünyası ve insan hakları alanına ilişkin olarak projenin birinci fazında elde edilen rapor bulgularını paylaşmak,  ikinci fazda yürütülecek faaliyetleri tanıtmak ve farklı paydaşlardan görüş ve öneriler toplamaktı. Katılımcılar, projeye dair bulguları tartışma ve gelecekteki iş birliği alanlarını değerlendirme fırsatı buldu.

Etkinlik, ENC Proje Yöneticisi Asuman Kübra Baş ve ENC Direktörü Samuel Doveri Vesterbye’nin açılış konuşmalarıyla başladı. Konuşmalarda, zorunlu insan hakları ve çevresel durum tespiti yasalarının uygulanmasında sivil toplum örgütlerinin kritik öneme sahip olduğu vurgulandı. Ayrıca, tedarik zincirlerinde insan hakları ihlallerinin önlenebilmesi için farklı paydaşlar arasında iş birliğinin güçlendirilmesi gerektiği ifade edildi. İstanbul Alman Başkonsolosluğu’ndan Başkonsolos Yardımcısı Martin Graf ise, açılış konuşmasında, büyük ölçekli şirketlerde bu yasal düzenlemelere dair farkındalığın arttığını, ancak küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) henüz yeterli düzeyde bilgi sahibi olmadığını belirterek, bu gruplara yönelik farkındalık çalışmalarının önemine dikkat çekti.

Etkinliğin devamında ENC Araştırmacısı Emre Keki ile BHRTR Projeler ve Hizmetler Koordinatörü Serra Zoraloğlu, projenin birinci fazına ilişkin bulguları sundu. Öne çıkan bulgular arasında özellikle farkındalık eksikliği, kaynak ve uzmanlığa erişimde yaşanan sıkıntılar yer aldı.

Etkinliğin devamında, bu zorluklara çözüm üretmeyi hedefleyen ikinci faz faaliyetleri tanıtıldı. BHRTR Kurucu Ortağı ve Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Çiğdem Çımrın, bu kapsamda STÖ’ler ve sendikalar için özel eğitim programları geliştirileceğini, ayrıca paydaşlar arası bilgi alışverişi ve iş birliği için dijital bir platform kurulacağını belirtti. 

Program, Türkiye’nin farklı şehirlerinden gelen STÖ temsilcileri, akademisyenler, sendika ve vakıf temsilcileri ile bireysel aktivistlerin katılımıyla gerçekleştirilen bir paydaş danışma oturumuyla sona erdi. Oturumda iyi uygulamalar paylaşıldı, olası iş birlikleri değerlendirildi ve ortak karşılaşılan zorluklar ele alındı. Katılımcılar, insan hakları ve çevresel standartların güçlendirilmesinde ortak çabanın ve karşılıklı öğrenmenin önemine vurgu yaptı.

UNICEF, UN Global Compact ve Save the Children tarafından oluşturulan bu belge, şirketlere tüm faaliyetlerinde çocuk haklarına nasıl saygı gösterebileceklerini ve bu hakları nasıl destekleyebileceklerini açıklayan bir rehber sunar. Şirketler için çocukları olumsuz etkilerden koruma ve onların refahını sorumlu iş uygulamaları aracılığıyla teşvik etme yollarını açıklar.

PDF – Çocuk Hakları ve İş Dünyası İlkeleri

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından hazırlanan bu belge, toplumsal cinsiyetin iş dünyası kaynaklı insan hakları meselelerini nasıl etkilediğini açıklamaktadır. Kadınlar ve toplumsal cinsiyet açısından farklı bireyler üzerindeki özgül etkileri ele alarak, işletmelerin insan hakları standartlarını uygularken bu etkileri dikkate alması gerektiğini vurgular.

PDF – İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkelerinin Toplumsal Cinsiyet Boyutu (UNHCR)

AB Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi (CSDDD), büyük ölçekli şirketler için küresel tedarik zincirlerinde insan hakları ve çevresel durum tespiti uygulamalarını zorunlu hale getirerek Birleşmiş Milletler İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri ile uyumlu bir yaklaşım ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, şirketlerin tedarik zincirlerinde insan hakları ve çevresel etkilerini tespit etmeleri, tespit edilen etkileri ele almaları, meydana gelen zarar ile bağlantılı olarak telafi edici çözümler geliştirmeleri, şikâyet ve geri bildirim prosedürleri oluşturmaları, süreç boyunca paydaş katılımını sağlamaları ve kamuya açık raporlama yapmaları zorunlu kılınmaktadır. 

PDF – AB Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi (CSDDD).docx

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (UNHCR) tarafından yayımlanan bu rehber, şirketlerin dahil olduğu insan hakları ihlalleri durumlarında bireylerin adalete nasıl erişebileceğini açıklamaktadır. Mağdurlar için mahkemeye gitmekten şikâyet mekanizmalarını kullanmaya kadar hem hukuki hem de hukuki olmayan çözüm yollarını ele alır.

PDF – İş Dünyası Kaynaklı İnsan Hakları İhlallerinde Telafiye Erişim

AB Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlaması Direktifi (CSRD), şirketlerin değer zincirleri boyunca insan hakları ve çevresel etkilerine dair detaylı bilgileri açıklamalarını ve bu bilgileri her yıl güncellemelerini zorunlu kılmaktadır. Avrupa Birliği Kurumsal Sürdürülebilirlik Durum Tespiti Direktifi’ni (CSDDD) tamamlar nitelikte olan düzenleme, farklı büyüklükteki şirketler için aşamalı olarak yürürlüğe girmiştir. Düzenleme, 2028 itibarıyla belirli kriterleri karşılayan AB dışındaki şirketler için de doğrudan bağlayıcı olacaktır.

PDF – AB Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (CSRD)

TR Compass, sivil toplumun insan hakları ve çevresel durum tespiti süreçlerinde ilerlemesini desteklemek amacıyla, bilgi paylaşımı, hukuki araçlar ve akran dayanışması yoluyla işbirliğini teşvik eden bir ağdır.